DEZE SITE IS VERHUIST

dinsdag 5 juni 2012

De staatsschuld: een geraffineerde diefstal

 
Eerder schreef De Rode Lynx over waarom de staatsschuld geen goed argument kan zijn om nu drastisch te gaan bezuinigen. Er is echter nog een andere manier om er naar te kijken, vanuit welk perspectief de staatsschuld weinig anders is dan een bijzonder geraffineerde diefstal.

Eerst een analogie. In Amerika zijn de lonen van arbeiders vanaf pakweg begin jaren '70 niet gestegen in reële termen, en de laatste jaren zelfs gedaald. In reële termen betekent hier zoveel als hoeveel het werkelijk waard is, dus na prijscorrecties door bijvoorbeeld inflatie, oftewel, hoeveel je terugkrijgt voor een uur werk. Dus arbeiders hadden evenveel of minder geld te besteden. Het was echter wel de bedoeling dat de arbeiders meer gingen consumeren en dat deden ze ook. Maar in plaats van dat de toegenomen consumptie werd betaald dankzij een toegenomen inkomen, werd het betaald met toenemende schulden. Arbeiders leenden, en massaal ook.

Van wie leenden zij dan? Banken, natuurlijk, en creditcardmaatschappijen en andere kredietverstrekkers. Wie waren naast de banken nieuwe spelers achter dat krediet? Het is een geen toeval dat enorme bedrijven als General Motors, die hun arbeiders dus minder gingen betalen, financiële takken gingen opzetten. GM deed dit bijvoorbeeld in 1992, maar General Electric heeft ook zijn financiële arm, enzoverder. Zij gingen nu ook lenen aan de arbeiders. In feite kan je zeggen dat, in plaats van dat de kapitalisten hun arbeiders een goed en jaarlijks groeiend loon toe kenden, gaven ze een lager loon en mochten de arbeiders de rest van hun baas bijlenen. Dit basale feit, gecombineerd met een speculatieve huizen en vastgoedbubbel, legde de basis voor de kredietcrisis.

File:Nl-staatsschuld-1946-2001.png
Absolute Nederlandse Staatsschuld van 1945 tot 2001
Wat heeft deze kwajongensstreek, die toch wel een bijzonder geraffineerde diefstal valt te noemen, te maken met de staatsschuld? Alles. Sinds midden ’70 neemt de belastingdruk op de kapitalisten en bedrijven af in Nederland. De bourgeoisie en de bedrijven wilden namelijk telkens minder betalen aan de staat, net als de Amerikaanse bedrijven minder wilden betalen aan hun arbeiders. Net als dat de Amerikaanse bourgeoisie vervolgens op een enorme schaal geld begon te lenen aan de Amerikaanse arbeiders, ging de Nederlandse bourgeoisie (samen met de pensioenfondsen) enorme hoeveelheden geld uitlenen aan de staat. Dit valt hierboven te zien in een grafiek van Wikipedia.

Dus in plaats van dat de bourgeoisie het gaf (via belastingen) leende ze het via de staatsschuld. Hun voordeel: de staat krijgt alsnog het geld en kan het uitgeven, onder andere aan bedrijven, en dat stimuleert de economie. Maar omdat het een lening is, krijgt de bourgeoisie het later weer terug, met rente! Een briljante truuk. Wel de lusten, maar niet de lasten. Iets vergelijkbaars gebeurde in vele Europese landen.

In 2011 betaalde de Nederlandse staat 11,3 miljard euro aan rente op de staatsschuld. Wie krijgt dit geld? Dat gaat voor een belangrijk deel direct naar de bourgeoisie. Dus voor wie is dit nu echt slecht nieuws dat die staatsschuld inmiddels de 400 miljard euro is gepasseerd?

Maar nu komt de echte grap. Toen de crisis uitbrak huilde de bourgeoisie ‘Overheid, help ons, help ons!’ Jarenlang moest alles geprivatiseerd worden, moest alles via de markt lopen, je kent het. Als een klein kind huilde de internationale bourgeoisie om miljarden, nee, zelfs biljoenen (voor de duidelijkheid: 12 nullen). De staat sprong bij en strooide miljarden uit over de bankensector, de wegenbouw, de metaalindustrie enzoverder. Waar kwam dat geld hiervoor vandaan?

Een deel werd direct gestolen van de arbeiders, zoals bij de bekostiging van de deeltijd-ww. Dat was een prachtplan. Bij een afnemende hoeveelheid werk werd dit werk verdeeld onder de arbeiders op een werkplaats, zodat de baas zijn vaklui niet hoefde te ontslaan, want hij kon ze later nog goed gebruiken ‘na de crisis’ (dat laat nog op zich wachten…) Het gat dat ontstond in de inkomens van de arbeiders werd aangevuld met geld uit de ww-potten. Deze potten hadden de arbeiders zelf gevuld. Oftewel, sigaar uit eigen doos voor ons, en de baas trekt een lange neus.

Het gros van het geld leende de staat echter, op de markt. En wie is die markt? Dat is de bourgeoisie…..Dus de staat leende van de bourgeoisie om het uit te geven aan de bourgeoisie, en ze het geld later weer met rente terug te betalen. En een paar jaar later klaagt diezelfde bourgeoisie dat de staatsschuld te hoog is, en dat daarom de arbeiders langer moeten werken voor minder en dat de sociale voorzieningen nog verder afgebouwd moeten worden.

Vandaar: een geraffineerde diefstal.

File:Staatsschuld pct bbp.PNG
Relatieve Nederlandse staatsschuld 1925-2011
Er valt natuurlijk veel meer te zeggen over de staatsschuld, dit is niet het hele verhaal. Hier is één aspect er van uit gelicht om dat te verduidelijken. Eén reden waarom dit artikel eenzijdig is, is omdat het slechts de inkomstenkant van de staat bekijkt. Opmerkelijk is natuurlijk ook dat in een vorig artikel werd gezegd dat de staatsschuld niet opgelopen is, terwijl hier wordt beweerd dat de schuld wel is opgelopen. Beide beweringen zijn waar. In euro’s gemeten is de staatsschuld bijna ieder jaar toegenomen omdat de staat meer uitgaf dan hij binnenkreeg. Dat is de absolute staatsschuld. Maar meestal wordt die gemeten relatief ten opzicht van het BNP, en aangezien de economie over het algemeen groeit, kan dus zelf bij een begrotingstekort de staatsschuld ten opzichte van het BNP afnemen, mits het BNP sneller groeit dan de staatsschuld. Zie het plaatje hierboven.

Overigens: het kan natuurlijk goed dat de Rode Lynx er volledig naast zit. Als je het er niet mee eens bent, of wat aan te vullen hebt, laat dat dan horen!