In de media wordt samen met andere redenen keer op keer herhaald dat 'de meerderheid van de Krimbewoners etnisch Rus is' en dat die zich daarom willen aansluiten bij Rusland. Het is pijnlijk dat de media, die zo zijn best doet nu eens wel kritisch te zijn, met hun ongefundeerde etnische logica de legitimiteit van Poetins politiek versterkt.
De media gaan voorbij aan een aantal elementaire vragen die men hierbij zou moeten stellen. Een goede vraag zou al zijn: is Rusland dan het land waar de etnische Russen wonen? Als we even verder 'Rus' niet problematiseren, dan blijkt dat 'Rusland' zelf een lappendeken is van volkeren. De meerderheid van de inwoners in Rusland is 'Rus', maar een grote minderheid behoort tot één van de 158 minderheden. Er zijn Turkse volkeren, Mongoolse volkeren, Kaukasische volkeren, enzoverder. Zo is het in de verbeelding typisch Russische Siberië in meerderheid bevolkt door Turkse volkeren.
In Rusland wonen de meeste etnische Russen in het westen van dat land. Andere etniciteiten zijn ook weer geconcentreerd in bepaalde delen van Rusland, soms 'autonome republieken'. Door het enorme deel van de wereld dat nu Rusland heet hebben zich door de eeuwen vele volksverhuizingen en wereldrijken een weg gebaand. Dat heeft zijn sporen achtergelaten. Bijvoorbeeld, dat op een gegeven moment het Mongoolse wereldrijk uiteenviel en of veroverd werd, betekende niet dat alle Mongolen weer uit Rusland terug verhuisden naar Centraal-Azië. Die bleven gewoon wonen waar ze woonden en dat was meestal rond een bepaald gebiedje geconcentreerd.
Het is natuurlijk mensen hun goed recht om zich te verenigen in die of gene staat als ze dat willen. De essentie van de Russische staat is echter imperialisme en verovering. Er heeft zich nooit een volk vrijwillig onderworpen aan een Russische Tsaar, Secretaris-Generaal of President. Er is dan ook veel seperatisme in Rusland dat zich roert om etnische, culturele en religieuze verschillen en zich tegen de onderdrukking vanuit Moskou verzet.
In de Kaukasus, een onnavolgbaar vermengd gebied, voert de Russische staat al decennia een oorlog tegen seperatisten, met name sinds de 'democratie' werd ingevoerd. 'Grozny', de naam van de hoofdstad van Tsjetsjenië, is ironisch genoeg ook Russisch voor 'ramp'. Poetin ontkent hun recht op zelfbeschikking. Dus hoe kan de etnische samenstelling op de Krim een reden zijn om te zeggen: het hoort niet bij de Oekraïne?
Dan moet je je nog afvragen hoe de Krim Russisch grondgebied is geworden voor 1991. De gebied was onder controle van elkaar opvolgende Islamitische staten, Khanaten genoemd. De laatste machthebber voordat Rusland de macht overnam in 1783 was het Ottomaanse rijk, dat op de Krim een vazalstaat had. Er is bitter gevochten om de Krim in de negentiende eeuw, zoals in de Krim-oorlog waarin tegen de miljoen slachtoffers vielen, de eerste moderne oorlog. Het gebied was dus betwist.
afbeelding: Roger Fenton, The valley of the shadow of death. Dirt road in ravine scattered with cannonballs. Roger Fenton was een van de eerste oorlogsfotografen.
Hoe de Krim dan echt 'Russisch' is geworden heeft weer te maken met de etniciteit. Want de Krim is een plek in Rusland waar op een volk een genocide is gepleegd. Stalin heeft de Krim-Tataren geprobeerd te vernietigen door deportatie en moord. Daarom kan Poetin nu zeggen: de Krim is etnisch Russisch. Maar wanneer Russische politici dan legitimeren zij hun beleid met de moordpartijen van Stalin. Als Westerse media zeggen dat de Krim etnisch Russisch is, dan legitimeren zij Russisch imperialisme en wassen ze de bloedige geschiedenis van de Krim wit.
Dikwijls valt ook te horen dat de Krim 'per ongeluk' Oekraïens is, want Chroetsjov zou het in een opwelling hebben overgedaan en bovendien niet met de bedoeling dat het vervolgens niet meer onder controle van Moskou zou staan. Dus is het eigenlijk Russisch en het teruggeven draait een historische foutje terug. Die vlieger gaat natuurlijk niet op voor het imperialistische Rusland. Dan kan Rusland immers beginnen met het teruggeven van een flink aantal grondgebieden, waaronder bijvoorbeeld Kaliningrad, het gebied rondom het vroegere Pruissische K¨nigsberg. Dat kan om historische redenen bij van alles horen, Duitsland, Polen, een Baltische staat of het kan onafhankelijk zijn. Het is nu Russisch met slechts de reden dat er in 1945 Russisch tanks rondreden en niet Amerikaanse.
Er is een nòg fundamentelere reden om niet mee te gaan in de 'Russische etniciteit' hype. Alle nationale en etnische verhalen zijn historische lulkoek. Absolute lulkoek. Lulkoek die door nationalistische historici 'wetenschappelijk' wordt gemaakt. Lulkoek om nationale politiek te legitimeren.
'Rus' komt van het oud-Noorse woord voor 'roeispaan'. Varjaagse Vikings trokken langs de Dnjepr en de Wolga het Euraziatische vasteland in tijdens de bloei van de Viking. Waarom diegene die zich in en rond Gwarf vestigden zich 'roeispaan' noemden of zo genoemd werden, dat is een raadsel. In deze streken woonden al geruime tijd Oost-Slavische stammen. Dit is een linguïstische indeling. De Russen slaviseerden. De naam Rus bleef. Varia Oost-Slavische staten werden gesticht die zich nu Rus staten noemden, zoals de staat Kiev Rus en de staat Novgorod.
Eén van die staten was Moskovië, veroverd vanuit Moskou. De Russische staten waren later stuk voor stuk gevallen voor varia legers van de Asiatische steppen, die Khanaten stichtten, waaronder het Khanaat van de Krim, dat een Tataars Khanaat was. Moskovië wist tijdens de achteruitgang en verbrokkeling van de Khanaten zijn macht te vergroten over de andere Rus staten en grondgebied op te slokken van Khanaten en Rus staten. Ivan de verschrikkelijke uit de 14e eeuw noemde zich als eerste Tsaar van Rusland.
'Rus' verhuisde dus als naam vanuit wat nu Oekraïne is naar Moskou. De naam is toegeëigend. En nu beweert de huidige voortzetter van Moskovië, de Russische Federatie, dat er een etnisch probleem is tussen 'Russen' en 'Oekraïners'. Het stoelt niet op het werkelijke historische verloop. Als er al werkelijk die etniciteit is, dan hebben de Russen, dus de bewoners van Oekraïne, een conflict met Moskoviërs. 'Rus' betekent dus in de eerste plaats: bewoner van het grondgebied van Moskou, niet een nationale of etnische aanduiding.
Zo blijkt hoe, de kritische media, al dan niet bewust, bijdragen aan de legitimiteit van het imperialistische Rusland.
In een eerdere versie van dit artikel werd per abuis gesteld dat Gorbatsjov de Krim over had gedaan aan Oekraïne. Dat moet natuurlijk Croetsjov zijn.
